Texte d'étude : Sophocle, Prologue d' "Œdipe-Roi"

Oedipe et le Sphinx, par Gustave Moreau (1888)Informations[1]

Prenons connaissance du texte dans son ensemble.

La réplique d'Œdipe (v. 1-13) :

Ὦ τέκνα, Κάδμου τοῦ πάλαι νέα τροφή,

τίνας ποθ´ ἕδρας τάσδε μοι θοάζετε

ἱκτηρίοις κλάδοισιν ἐξεστεμμένοι ;

Πόλις δ´ ὁμοῦ μὲν θυμιαμάτων γέμει,

ὁμοῦ δὲ παιάνων τε καὶ στεναγμάτων·

ἁγὼ δικαιῶν μὴ παρ´ ἀγγέλων, τέκνα,

ἄλλων ἀκούειν αὐτὸς ὧδ´ ἐλήλυθα,

ὁ πᾶσι κλεινὸς Οἰδίπους καλούμενος.

Ἀλλ´, ὦ γεραιέ, φράζ´, ἐπεὶ πρέπων ἔφυς

πρὸ τῶνδε φωνεῖν· τίνι τρόπῳ καθέστατε,

δείσαντες ἢ στέρξαντες ; ὡς θέλοντος ἂν

ἐμοῦ προσαρκεῖν πᾶν· δυσάλγητος γὰρ ἂν

εἴην τοιάνδε μὴ οὐ κατοικτίρων ἕδραν.

La tirade du prêtre (v. 14-51) :

{ΙΕΡΕΥΣ}

Ἀλλ´, ὦ κρατύνων Οἰδίπους χώρας ἐμῆς,

ὁρᾷς μὲν ἡμᾶς [ἡλίκοι προσήμεθα

βωμοῖσι τοῖς σοῖς], οἱ μὲν οὐδέπω μακρὰν

πτέσθαι σθένοντες, οἱ δὲ σὺν γήρᾳ βαρεῖς,

ἱερεύς, ἐγὼ μὲν Ζηνός, οἵδε τ´ ᾐθέων

λεκτοί· τὸ δ´ ἄλλο φῦλον ἐξεστεμμένον

ἀγοραῖσι θακεῖ, πρός τε Παλλάδος διπλοῖς

ναοῖς, ἐπ´ Ἰσμηνοῦ τε μαντείᾳ σποδῷ.

Πόλις γάρ, (ὥσπερ καὐτὸς εἰσορᾷς), ἄγαν

ἤδη σαλεύει, κἀνακουφίσαι κάρα

βυθῶν ἔτ´ οὐχ οἵα τε φοινίου σάλου,

φθίνουσα μὲν κάλυξιν ἐγκάρποις χθονός,

φθίνουσα δ´ ἀγέλαις βουνόμοις τόκοισί τε

ἀγόνοις γυναικῶν· ἐν δ´ ὁ πυρφόρος θεὸς

σκήψας ἐλαύνει, λοιμὸς ἔχθιστος, πόλιν,

[ὑφ´ οὗ κενοῦται δῶμα Καδμεῖον], μέλας δ´

Ἅιδης στεναγμοῖς καὶ γόοις πλουτίζεται.

Θεοῖσι μέν νυν οὐκ ἰσούμενός ς´ ἐγὼ

οὐδ´ οἵδε παῖδες ἑζόμεσθ´ ἐφέστιοι,

ἀνδρῶν δὲ πρῶτον ἔν τε συμφοραῖς βίου

κρίνοντες ἔν τε δαιμόνων ξυναλλαγαῖς,

ὅς γ´ ἐξέλυσας ἄστυ καδμεῖον μολὼν

σκληρᾶς ἀοιδοῦ δασμὸν (ὃν παρείχομεν),

καὶ ταῦθ´ ὑφ´ ἡμῶν οὐδὲν ἐξειδὼς πλέον

οὐδ´ ἐκδιδαχθείς, ἀλλὰ προσθήκῃ θεοῦ

λέγῃ νομίζῃ θ´ ἡμὶν ὀρθῶσαι βίον.

Νῦν τ´, ὦ κράτιστον πᾶσιν Οἰδίπου κάρα,

ἱκετεύομέν σε πάντες οἵδε πρόστροποι

ἀλκήν τιν´ εὑρεῖν ἡμίν, εἴτε του θεῶν

φήμην ἀκούσας εἴτ´ ἀπ´ ἀνδρὸς οἶσθά του·

ὡς τοῖσιν ἐμπείροισι καὶ τὰς ξυμφορὰς

ζώσας ὁρῶ μάλιστα τῶν βουλευμάτων.

Ἴθ´, ὦ βροτῶν ἄριστ´, ἀνόρθωσον πόλιν·

ἴθ´, εὐλαβήθηθ´· ὡς σὲ νῦν μὲν ἥδε γῆ

σωτῆρα κλῄζει τῆς πάρος προθυμίας·

ἀρχῆς δὲ τῆς σῆς μηδαμῶς μεμνώμεθα

στάντες τ´ ἐς ὀρθὸν καὶ πεσόντες ὕστερον,

ἀλλ´ ἀσφαλείᾳ τήνδ´ ἀνόρθωσον πόλιν.